O projekcie

Głównym celem projektu jest promowanie roli seniorów-liderów z Uniwersytetu Trzeciego Wieku (pedagogów, emerytowanych nauczycieli WF i trenerów oraz wszystkich zainteresowanych edukacją dorosłych) w edukacji studentów Uniwersytetu Trzeciego Wieku, a także tworzenie nowych rozwiązań dla prowadzenia zajęć ruchowych zapobiegających upadkom osób starszych.

Problemy i potrzeby gwałtownie powiększającej się populacji ludzi w wieku poprodukcyjnym, wymagają większego i systemowego wsparcia ze strony szkół wyższych. Upadki są wielkim problemem geriatrycznym, wg WHO są drugą po wypadkach samochodowych przyczyną urazów oraz drugą w kolejności przyczyną urazów prowadzącą do zgonu. Dotyczą 25-40% osób powyżej 65 roku życia, po 80 roku życia raz w roku upadku doświadcza co druga osoba. Upadki wywołują poważne konsekwencje:

1. urazowe: złamanie, rozległe stłuczenia, krwiaki podtwardówkowe, oparzenia,
2. związane z unieruchomieniem: hipotermia, odwodnienie, infekcje, odleżyny, przykurcze stawów,
3. psychiczne: osoba, u której wystąpił tzw. zespół poupadkowy, obawia się, że może ponownie dojść do upadku, ogranicza więc swoją aktywność życiową i przestaje opuszczać dom, w konsekwencji zmniejsza się jej ogólna sprawność, a tym samym rośnie ryzyko zależności funkcjonalnej,
4. zwiększające ryzyko instytucjonalizacji osoby starszej,
5. generują koszty opieki medycznej.

Edukacja seniorów dotycząca prewencji upadków obejmie udział w procesie tworzenia podręcznika "Ćwicz i zachowaj równowagę a Będziesz Mógł Więcej". Seniorzy wezmą udział w 12 tygodniowym treningu z wykorzystaniem ćwiczeń żonglowania, będą prezentować ćwiczenia oraz uczestniczyć w sesji zdjęciowej i w nagraniach filmów (które będą załączone do podręcznika w postaci kodu QR) w celu zilustrowania ćwiczeń (z wszystkimi prezentującymi ćwiczenia będzie podpisywana zgoda na udostępnianie wizerunku). Jako celowe zaplanowano użycie technologii cyfrowej, które przyczyni się do uatrakcyjnienia procesu edukacji oraz podniesie kompetencje liderów w procesie dokumentacji i tworzenia publikacji oraz arkuszy dydaktycznych. Doświadczenia i konstruktywne spostrzeżenia seniorów-liderów, powstałe podczas uczenia się żonglowania będą uwzględniane i mogą zostać zapisane w podręczniku jako wskazówki do praktyki.

Cel będzie zrealizowany dzięki przygotowaniu podręcznika zawierającego program szkolenia, który posłuży jako kompendium wiedzy potrzebne do realizacji warsztatów ruchowych i zajęć teoretycznych dostarczających najważniejszych informacji dotyczących prewencji upadków wśród seniorów poprzez ćwiczenia skoncentrowane na poprawie koordynacji w celu zapobiegania upadkom.

Innowacja projektowanego szkolenia (nowe metody zgodne z założonym do realizacji tematem) polega na zastosowaniu ćwiczeń przygotowawczych do żonglowania, których zadaniem jest poprawa koordynacji ruchowo-wzrokowej, aktywacja móżdżku do wykonywania coraz bardziej precyzyjnych ruchów, zwiększenie koncentracji, synchronizacja prawej i lewej strony mózgu, zwiększenie aktywności mózgu, poprawa pamięci i nastroju, co w efekcie powoli zapobiegać upadkom.

Ćwiczenia przygotowawcze do żonglowania i żonglowanie wymaga precyzyjnych i skoordynowanych ruchów, co może poprawić koordynację ruchową i w rezultacie poprawić równowagę. Wszystkie te czynniki razem mogą przyczynić się do poprawy równowagi u osób, które regularnie wykonują ćwiczenia.

Dzięki szkoleniu, które obejmie naukę prowadzenia zajęć wykorzystujących ćwiczenia przygotowawcze do żonglowania, możliwe będzie wykonywanie złożonych przestrzennie i czasowo ruchów, umożliwiających szybkie przestawianie się z jednych zadań ruchowych na inne, jak również rozwiązywanie nowych, nieoczekiwanie pojawiających się sytuacji ruchowych związanych z utrzymaniem równowagi i wymagających szybkości reakcji co w efekcie pozwoli wypracować model szkolenia, które ma na celu zapobieganie upadkom.

W kwietniu 2022 roku wykonano badanie pilotażowe w grupie osób po 60 roku życia, słuchaczy UTW w Katowicach, które dobrowolnie zgłosiły chęć udziału w zajęciach ruchowych z wykorzystaniem ćwiczeń przygotowawczych do żonglowania. Była to grupa 23 osób, które uczestniczyły w zajęciach instruktażowych i w ciągu trzech tygodni wykonywały ćwiczenia przygotowawcze do żonglowania. Wykonano dwa badania z zastosowaniem testu wiedeńskiego sprawdzające szybkość reakcji, przed rozpoczęciem ćwiczeń oraz po trzech tygodniach, w grupie 23ćwiczących i w grupie kontrolnej 18   starszych. Wyniki badań wskazują na istotną poprawę szybkości reakcji u osób, które codziennie wykonywały ćwiczenia przygotowawcze do żonglowania.

Nasze doświadczenie opiera się również na obserwacji i zebranych opiniach na temat zastosowanych ćwiczeń, a wynik testu był dodatkową informacją dla beneficjentów w celu zweryfikowania wyników ich własnej pracy i zaangażowania.

Entuzjazm starszych osób wykonujących ćwiczenia i wyniki badań zachęciły nas do rozpowszechniania treningu wśród seniorów.